Rośliny na placu zabaw bez barier

Rośliny na placu zabaw pozwalają wspomagać integrację sensoryczną, uatrakcyjniają aranżację przestrzeni oraz pomagają zacienić teren oraz osłonić przed zanieczyszczeniami, kurzem lub hałasem. Jakie rośliny zaprojektować na integracyjnym placu zabaw?

Rośliny stanowią ważny element wpływający na przyjazność przestrzeni i walory terapeutyczne oraz zabawowe. Podczas gdy urządzenia na placu zabaw pełnią rolę głównie funkcjonalną, rośliny dopełniają całości wnosząc wartość estetyczną, sensoryczną i użytkową. Warto więc, już na etapie projektowym, przewidzieć przestrzeń dla roślin. Istnieje szereg gatunków, które doskonale poradzą sobie w przestrzeni placu zabaw, będą atrakcyjne oraz bezpieczne dla użytkowników.

Integracja sensoryczna

Integracja sensomotoryczna umożliwia prawidłowy odbiór i przetwarzanie bodźców płynących z zewnętrznego i wewnętrznego otoczenia (dotyk, ruch, czucie głębokie, smak, węch, słuch, wzrok). Bodźce te są odbierane przez układ nerwowy, interpretowane i następuje odpowiednia reakcja naszego ciała na otrzymane informacje sensoryczne.

Część z urządzeń na placach zabaw jest dedykowana integracji sensorycznej lub pośrednio  posiada taką funkcję (np. huśtawki, karuzele). Warto  jednak zwrócić uwagę na bezcenne walory roślin w kontekście stymulacji układu neurologicznego dzieci.

 

Nie chodzi o to, by ,,zbombardować” dziecko sensorycznie, ale dać mu możliwość doświadczenia różnych bodźców sensorycznych przy okazji zabawy w taki sposób, że staną się one naturalnym elementem czasu spędzonego na placu zabaw.

Wspomaganie integracji sensorycznej ma znaczenie zarówno w przypadku dzieci z różnorodnymi niepełnosprawnościami, ale także z pewnymi problemami rozwojowymi oraz jest potrzebne również dzieciom zdrowym, jako naturalny etap poznawania świata.

Rośliny a zmysły

Rośliny dostarczają dzieciom różnorodnych wrażeń i bodźców pobudzających układ neurologiczny i wspomagających terapię oraz rozwój.

Zmysł słuchu pobudzany jest poprzez szum liści poruszanych na wietrze, dojrzewających i pękających owoców. Węch pobudzają zapachy kwiatów i ziół, które sadzone w odpowiednich konfiguracjach mieszają się we wspaniałe kompozycje zapachowe oraz drzewa i krzewy liściaste w okresie kwitnienia i drzewa iglaste wydzielając specyficzny zapach. Zmysł wzroku stymulują wielobarwne aranżacje kolorów kontrastowych lub harmonijnie łączących się w całość. Na rozwijanie zmysłu dotyku wpływają elementy o zmiennych fakturach, stanach skupienia i temperaturze. Doskonałe i bezpieczne są szyszki, z których dzieci również chętnie korzystają do zabawy na placu zabaw.

Zmysł smaku można pobudzać przez uprawę jadalnych owoców, warzyw oraz ziół. Doskonale sprawdzają się więc wszelkie ogrody warzywne, jednak nie są polecane na publiczne place zabaw. Warto uwzględnić je natomiast na placach zabaw specjalnych, zamkniętych ogrodach sensorycznych przy placówkach terapeutycznych.

Bezpieczne rośliny

Wybierając gatunki na place zabaw należy pamiętać, że jest spora grupa dzieci, które są alergikami. Oczywiste jest, że każdy może być uczulony na inny alergen, jednak istnieje grupa roślin (trawy, kwitnące drzewa liściaste – wierzby, brzozy, leszczyny), które pomimo swoich wspaniałych walorów dekoracyjnych, w  fazie kwitnienia mogą być niebezpieczne dla użytkowników placów zabaw.

Nie zawsze trzeba z nich całkowicie rezygnować, ale na pewno  oddalić od miejsc, w których przebywają długotrwale użytkownicy placów zabaw, czyli piaskownic, miejsc odpoczynku, zestawów zabawowych, gdzie dzieci bawią się w jednym miejscu przez dłuższy czas.

Istnieje również szereg gatunków, których części mogą być trujące. Szczególnie należy zwracać uwagę na owoce tych roślin, które mogą być kuszące do wykorzystania w zabawie  z uwagi na ich atrakcyjne kolory lub faktury. Dzieci mimowolnie mogą je zjeść.

Wybierając gatunki drzew warto również zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo wspinania się na drzewa pomagając sobie wspinaczką po urządzeniach na placu zabaw lub ewentualnego obłamania konarów i ich upadku na wyposażenie placów zabaw. Aby bezpiecznie zaaranżować taką przestrzeń, należy duże drzewa oddalić od miejsc, gdzie bawią się dzieci.

Pielęgnacja roślin na placu zabaw

Rośliny są istotami żywymi i wymagają pielęgnacji. Zabiegi te wpłyną nie tylko na ich kondycję i walory estetyczne, ale również na bezpieczeństwo użytkowników placów zabaw.

Rośliny na placu zabaw będą wymagały podlewania (potrzebne będzie więc źródło wody, do którego można podłączyć wąż lub zraszacze), cięć prześwietlających w sezonie i pielęgnacyjnych. Krzewy kwitnące, aby podtrzymać obfite coroczne kwitnienie, będą wymagały cięć. Formy żywopłotowe lub formowane należy utrzymywać w pożądanym pokroju. Liście, które opadły z roślin liściastych będą wymagać wygrabienia i usunięcia z terenu placu zabaw.

Zanim powstanie projekt placu zabaw, należy więc ustalić, czy administrator wyznaczył na swoim terenie osobę odpowiedzialną za pielęgnację terenów zielonych lub czy jest gotowy na to, by kilka razy w sezonie wynająć firmę, która kompleksowo zadba o zieleń.

Polecane gatunki

Krzewy liściaste

Tawuła japońska Spirea japonica

Tawuła szara ‘Grefsheim’

Budleja dawida ‘Ile de France’

Dereń biały Cornus alba

Tamaryszek drobnokwiatowy Tamarix parviflora

Bez lilak Syringa vulgaris

Pęcherznica kalinolistna ‘Luteus’ i ‘Diabolo’ Physocarpus opilifolius ‘Luteus’ i ‘Diabolo’

Irga pozioma Cotoneaster horyzontalis

Pięciornik krzewiasty Potentilla fruticosa

Bukszpan wieczniezielony Buxus sempervirens

Jaśminowiec wonny Philadelphus coronarius
Krzewuszka cudowna Wejgela floribunda ‘Nana Variegata’, ‘Nana Purpurea’

Żylistek szorstki Deutzia scabra

Śnieguliczka biała  Symphoricarpos albus

Porzeczka złota Ribes aureum

Pigwowiec japoński Chaenomeles japonica

Krzewy iglaste

Jałowiec chiński ‘Variegata’ Juniperus chinensis ‘Variegata’

Jałowiec płożący Juniperus horizontalis

Świerk pospolity ‘Nidiformis’ Picea abies ‘Nidiformis’

Świerk pospolity Picea abies ‘Conica’

Sosna kosodrzewina Pinus mugo var mugus

Drzewa liściaste

Surmia bigoniowa Catalpa bigonioides

Klon pospolity Globosa Acer platanoides ‘Globosa’

Klon jesionolistny Acer negundo ‘Aureomarginatum’

Brzoza brodawkowata ‘Youngii’ Betula pendula ‘Youngii’

Głóg dwuszyjkowy ‘Paul’s Scarlet’ Crataegus media ‘Paul’s Scarlet’

Wiśnia piłkowana ‘Kanzan’ Prunus serrulata ‘Kanzan’

Jarząb pospolity Sorbus aucuparia

Grab pospolity Carpinus betulus

Kalina koralowa ‘Sterile’ Viburnum opulus ‘Sterile’

Bez lilak Syringa vulgaris

Mydleniec wiechowaty Koelreuteria paniculata

Kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum

Drzewa iglaste

Świerk pospolity Picea abies

Sosna czarna Pinus nigra

Jodła koreańska Abies koreana

Świerk kłujący ‘Conica’ Picea pungens ‘Conica’

Byliny

Szałwia omszona Salvia nemorosa

Bergenia sercowata Bergenia cordifolia

Żurawka Heuchera ssp.

Funkia Hosta ssp.

Macierzanka piaskowa Thymus serpyllum

Liliowiec Hemmerocalis ssp.

Gunnera olbrzymia Gunnera manicata

Dziewanna Verbascum ssp.

Bodziszek Geranium ssp.

Rudbekia błyskotliwa Rudbeckia fulgida

Gailardia ogrodowa Gaillardia hybrida

Jeżówka purpurowa Echinacea purpurea

Mięta Mentha ssp.

Szałwia hiszpańska Salvia hispanica

Trawy

Kostrzewa sina Festuca glauca

Miskant olbrzymi Miscanthus giganteus

Miskant chiński Miscanthus sinensis

Rozplenica japońska Pennisetum alopecuroides

Trzcinnik ostrokwiatowy Calamagrostis × acutiflora

Należy unikać następujących roślin:

Wawrzynek wilczełyko,

Ostrokrzew kolczasty,

Złotokap zwyczajny,

Cis pospolity,

Modrzewnica zwyczajna,

Trzmielina zwyczajna,

Bluszcz pospolity,

Szakłak pospolity,

Rododendron,

Robinia akacjowa.

Część roślin kwiatowych może powodować ryzyko z uwagi na toksyczność ich kwiatów:

Konwalia majowa,

Ostróżka ogrodowa,

Ciemiernik,

Mak lekarski,

Psianka czarna.